Uzman Erbaş Kanunu, belirli sağlık sorunlarının sözleşme fesih sebebi olabileceğini düzenlemiştir. Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren rahatsızlıklar, bu kapsamda yer alan ve uzman erbaşın kusurundan kaynaklanmayan fesih nedenlerindendir. Uzman erbaşın kusurlu sayılıp sayılmaması, sözleşmenin feshini müteakip yararlanacağı özlük hakları açısından önem arz etmektedir. Bu yazımızda, uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklar nedeniyle sözleşmenin feshedilmesi sürecini, önemli noktaları, yapılan işlemleri ve uzman erbaşın sahip olduğu hakları detaylı bir şekilde ele alacağız.
Uzun Süreli Tedavi Gerektiren Hastalıklara Yakalananlar Hakkında Yapılacak İşlemleri Etkileyen Önemli Hususlar Nelerdir?Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların ilişiği; üç yılı geçmemek kaydıyla tedavi, istirahat ve hava değişimi süresince kesilmez. Bu durumda bulunan personel izinli sayılır.
Uzman erbaşın izinli sayılabilmesi için, yakalanan hastalığın “uzun süreli tedavi gerektirdiği” hususu sağlık kurulu raporlarında açıkça belirtilmelidir. Bu ifade sağlık kurulu raporunda belirtilmediği takdirde, uzman erbaş kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği, ruh ve sinir hastalığı nedeniyle hava değişimi/istirahat raporu almış olsa dahi bu kapsamda değerlendirilmez.
Kanunda, kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği, ruh ve sinir hastalıkları örnekleme usulü ile sayılmıştır. Başka uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklar da bu kapsamdadır. Esas olan sağlık kurulu raporunda hastalığın “Uzun süreli tedavi gerektirdiği”ne dair ifade bulunmasıdır.
Uzun Süreli Tedavi Gerektiren Hastalıklara Yakalananlara Hangi İşlemler Yapılır? Sözleşmeleri Feshedilir mi? Malulen Emekli Olabilir mi? İkramiye Alabilir mi?Tüm bu soruların cevabı, hastalığın tedavisinin bitiminde (üç yıllık süre içinde) ya da üç yılın bitiminde, uzman erbaşın alacağı “görev yapar” ya da “görev yapamaz” kararlı sağlık raporuna göre şekillenmektedir.
Üç Yıllık Süre İçindeUzman erbaşn üç yıllık tedavi ve istirahat/hava değişimi safhası içerisinde; hava değişimi veya istirahati sona ererse, “görev yapar” kararı aranmaksızın personel göreve başlatılmaktadır. Aynı şekilde; tedavi/istirahat/hava değişimi süresi sonunda ve üç yıllık süre içinde, hakkında “TSK’da Görev Yapar.” kararlı rapor verilir ise de uzman erbaş göreve başlar.
Üç yıllık süre dolmadan sağlık kuruluşu tarafından, uzman erbaş hakkında “görev yapamaz” kararlı sağlık raporu düzenlenmesi durumunda, üç yıllık sürenin dolması beklenmeden, sözleşmenin feshedilmesi yönündeki işlemlere başlanır.
Üç Yıllık Sürenin BitimindeKanunda öngörülen üç yıllık tedavi ve istirahat süresi dolan ve halen istirahat veya hava değişiminde bulunan yahut tedavi gören, ancak hakkında kesin işlemli sağlık raporu bulunmayan uzman erbaş, “görev yapar/yapamaz” kararlı sağlık raporu alması için hastaneye sevk edilir.
- “Görev yapar” kararlı sağlık raporu alanlar, göreve başlatılır.
- “Görev yapamaz” kararlı sağlık raporu alanlar hakkında ilişki kesme işlemleri başlatılır.
“Görev yapamaz” raporu, ilgili Bakanlık tarafından onaylanıncaya kadar, uzman erbaş izinli sayılmaya devam edilir. Onaylandıktan sonra sözleşme feshedilir.
Sözleşme fesih gerekçesi, sağlık olduğundan ve dolayısıyla uzman erbaşın kusuruna dayanmadığından, sözleşmesi feshedilen uzman erbaş ikramiye ödemesine hak kazanır. Ancak ikramiyesi derhal ödenmez, bekletilir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından “görev yapamaz” karalı rapora istinaden uzman erbaş hakkında “maluliyet” kararı verilirse, uzman erbaş 5510/5434 sayılı Kanunlar kapsamında emekliliğe (adi malul ya da vazife malulü olarak) hak kazanır ve bu nedenle ikramiye ödenmez. SGK maluliyet kararı vermezse, uzman erbaş emekliliğe hak kazanamayacağından ikramiyesi ödenir.
Ödenecek İkramiye Miktarı Ne kadardır?Ödenecek ikramiye miktarının hesaplamasında beş yıl ayrımı bulunmaktadır. Hizmet süresi beş yılı geçmeyen uzman erbaşlara, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaş tutarının iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının, beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilâve edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir. Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. Bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin ikramiyeleri kıst olarak ödenir. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.
Uzman erbaş, sözleşmesi feshedildikten sonra, kamu kurum ve kuruluşlarında memur veya sözleşmeli personel olarak veya iş kanunlarına tâbi işçi olarak çalışarak emekli olması durumunda; o tarihte ödenecek emekli ikramiyesi veya kıdem tazminatının hesabında, fesih sırasında uzman erbaşlık hizmeti için ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz.
Uzun Süreli Tedavi Gerektiren Hastalıklara Yakalananlara Hangi İşlemler Yapılır? Özlük Hakları Nelerdir?- Kanser, tüberküloz gibi uzun süreli hastalıklara yakalanan uzman erbaşlar hakkında hastalığın tedavisinin bitiminde (üç yıllık süre içinde) ya da üç yılın bitiminde alınacak “görev yapar” ya da “görev yapamaz” kararlı sağlık raporuna göre yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde göreve başlama ya da sözleşme fesih işlemleri yapılmaktadır.
- “Görev yapamaz” kararlı sağlık raporu alanlar SGK’nın vereceği maluliyet kararına göre, yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde ya ikramiye ödemesine ya da emekliliğe hak kazanmaktadır.
- Sözleşmelerinin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere, sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşın 2/3'ü her ay sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ancak, malullük aylığına (malulen emekliliğe) hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir.
- Son rütbesi ile terhis edilmektedir.
- En az on yıl görev yapmış uzman erbaşların silahları, ruhsat almaya hak kazanmaları sebebiyle kendisinde kalmaktadır. Görev süresi on yılın altında olanların silahları kurumlarınca teslim alınmaktadır. Bu personel, altı ay içinde silahını bir başkasına devredebilmektedir. Ancak, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 16’ncı maddesinde sayılı hallerde hakkında devam eden kovuşturma bulunması durumunda kovuşturma sonuçlanana kadar silahları kurumlarınca emanete alınmaktadır.
- Kendisine ve aile fertlerine ait kimlik kartları geri alınmaktadır.
Kanser, tüberküloz gibi uzun süreli tedavi gerektiren bir hastalığa yakalanmak, uzman erbaşların hem fiziksel hem ruhen hem de mesleki olarak zorlu bir süreç geçirmesine neden olmaktadır. Ancak kanun koyucu, bu durumun personelin kusurundan kaynaklanmadığını kabul ederek önemli güvenceler getirmiştir. Sürecin sonunda uzman erbaş; malulen emeklilik, ikramiye ödemesi, sağlık yardımı ve diğer özlük haklarından yararlanabilmektedir. İdarenin bu hakları tesis ederken zaman zaman farklı veya eksik uygulamalara başvurabildiği görülmektedir. Bu nedenle, hak kaybı yaşamamak ve süreci hukuki açıdan doğru yönetmek adına bir idare hukuku avukatından destek almak büyük önem taşımaktadır.
İLGİLİ MAKALELER:
İLGİLİ EMSAL KARARLAR:
30 Günden Fazla Hapis Cezası Alması Nedeniyle Sözleşmesi Feshedilen Uzman Erbaş Hakkında Emsal Karar
