Üç ay ve daha fazla hava değişimi/istirahat alma durumu, Uzman Erbaş Kanunu’nda sağlık sebebiyle sözleşme fesih gerekçeleri arasındadır ve uzman erbaşın kusurlu sayılmadığı fesih sebeplerindendir. Uzman erbaşın kusurlu sayılıp sayılmaması, sözleşmenin feshini müteakip yararlanacağı özlük hakları açısından önem arz etmektedir. Üç ay istirahat alma durumunu iki kategoriye ayırmak daha doğru olacaktır. Birincisi, alınan istirahatlerin görev kaynaklı olması, ikincisi, görev kaynaklı olmaması. İki durumun beraberinde getirdiği sonuçlar (yapılan işlemler ve özlük hakları gibi) arasında ciddi farklılıklar bulunmaktadır. Bu makalede görev kaynaklı olmayan üç ay istirahat durumu açıklanacaktır. Görev kaynaklı üç ay istirahat alma durumuna ilişkin makalemize ulaşmak için buraya tıklayınız.
“Üç Ay ve Daha Fazla Hava Değişimi/İstirahat Alma” Nedeniyle Sözleşmenin Feshedilmesinde Önem Arz Eden Hususlar Nelerdir?- Uzman erbaşın hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere, en son alınan istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dâhil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin kurumları ile ilişikleri kesilmektedir.
- Bir aylık süre, otuz gün olarak hesaplanmaktadır. Fesih işlemi, doksan günlük rapor süresinin tamamlanmasını müteakip doksan birinci gün gerçekleştirilmektedir.
Sözleşme fesih gerekçesi, uzman erbaşın kusuruna dayanmadığından dolayı, sözleşmesi feshedilen uzman erbaş ikramiye ödemesine hak kazanmaktadır. Ancak ikramiyesi derhal ödenmemektedir. Uzman erbaş, fesih işleminin gerçekleştirildiği tarihte, aynı zamanda maluliyet incelemesinin yapılması maksadıyla “görev yapar/yapamaz” kararlı sağlık raporu almak üzere hastaneye sevk edilmektedir. “Görev yapar” kararlı sağlık raporu alınırsa, ikramiye ödemesi yapılmaktadır. “Görev Yapamaz” kararlı sağlık raporu alınırsa, ikramiye ödemesi bekletilmektedir. “Görev yapamaz” kararlı rapor, ilgili Bakanlık tarafından onaylanırsa ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından uzman erbaş hakkında “maluliyet” kararı verilirse, uzman erbaş 5510/5434 sayılı Kanunlar kapsamında emekliliğe hak kazanır ve bu nedenle ikramiye ödenmez. SGK maluliyet kararı vermezse, uzman erbaş emekliliğe hak kazanamayacağından ikramiyesi ödenir.
Ödenecek ikramiye miktarının hesaplamasında beş yıl ayrımı bulunmaktadır. Hizmet süresi beş yılı geçmeyen uzman erbaşlara, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaş tutarının iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının, beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilâve edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir. Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. Bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin ikramiyeleri kıst olarak ödenir. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.
Uzman erbaş, sözleşmesi feshedildikten sonra, kamu kurum ve kuruluşlarında memur veya sözleşmeli personel olarak veya iş kanunlarına tâbi işçi olarak çalışarak emekli olması durumunda; ödenecek emekli ikramiyesi veya kıdem tazminatının hesabında, uzman erbaşlık hizmeti için ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz.
Üç Ay ve Daha Fazla Hava Değişimi/İstirahat Alan Uzman Erbaş Hakkında Hangi İşlemler Yapılmaktadır, Özlük Hakları Nelerdir?- Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde üç ay ve daha fazla istirahat alan uzman erbaşın sözleşmesi, sözleşme süresinin bitmesi beklenmeksizin, doksan günlük istirahat süresi dolduktan bir gün sonra feshedilerek kurumla ilişiği kesilmektedir.
- Yukarıda belirtildiği üzere maluliyet durumunun tespiti maksadıyla, sözleşmesinin feshedildiği tarihte, hastaneye sevk edilmekte, bu hastane ve/veya SGK işlemlerinin sonucuna göre ya ikramiye ödemesine ya da emekliliğe hak kazanmaktadır.
- “Görev yapar” raporu alanların ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, hizmet edilen süre kadar (on yılı geçmemek şartıyla) muayene ve tedavi hizmetleri, kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmektedir. Bunların sağlık giderleri Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanmaktadır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar (yeni bir işe girme, emekli olma gibi), bu hakları mevcut olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktadır.
- Sözleşmelerinin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere, sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşın 2/3'ü her ay sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenmektedir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmamaktadır. Ancak, malullük aylığına (malulen emekliliğe) hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilmektedir.
- Son rütbesi ile terhis edilmektedir.
- En az on yıl görev yapmış uzman erbaşların silahları, ruhsat almaya hak kazanmaları sebebiyle kendisinde kalmaktadır. Görev süresi on yılın altında olanların silahları kurumlarınca teslim alınmaktadır. Bu personel, altı ay içinde silahını bir başkasına devredebilmektedir. Ancak, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 16’ncı maddesinde sayılı hallerde hakkında devam eden kovuşturma bulunması durumunda kovuşturma sonuçlanana kadar silahları kurumlarınca emanete alınmaktadır.
- Askeri kimlik geri alınmaktadır.
Uzman erbaşlar açısından üç ay istirahat alma, şartların oluşması durumunda sözleşmenin feshedilmesine neden olmaktadır. Bu sebeple sözleşmesi feshedilen uzman erbaş; ikramiye ödemesi, emeklilik hakkı, sağlık hizmetlerinden yararlanma, mali sağlık yardımı, silah taşıma ve askeri kimlik kartı gibi birçok özlük hakkından yararlanabilmektedir. İdare, bu haklar açısından çeşitli gerekçelerle farklı uygulamalara başvurabilmekte ve bu nedenle uzman erbaş hukuken yararlanabileceği haklardan mahrum kalma riskiyle karşı karşıya kalabilmektedir. İstirahat alma nedeniyle sözleşme fesih sürecinde bulunan uzman erbaşın idare ile yaşadığı ihtilaflarda, sürecin hukuki açıdan titizlikle yürütülmesi ve hak kaybına uğramaması adına uzman bir idare hukuku avukatına danışması önemlidir.
İLGİLİ MAKALELER:
İLGİLİ EMSAL KARARLAR:
30 Günden Fazla Hapis Cezası Alması Nedeniyle Sözleşmesi Feshedilen Uzman Erbaş Hakkında Emsal Karar
